Pages

Saturday, March 21, 2015

వసంతోత్సాహం


"మాసానాం మార్గశీర్షోహమ్ ఋతూనాం కుసుమాకరః"
శ్రీకృష్ణుడే చెప్పుకున్నాడు తాను మాసాల్లో మార్గశిరమూ, ఋతువుల్లో వసంతమూ లాంటివాడినని. అంతటి ఉత్కృష్టమైన ఋతువులో వచ్చే పండగ ఉగాది! లేత చివుళ్ళు, పక్షుల కిలకిలరావాలు, కోకిల గానాలూ అత్యంత రమణీమైన ప్రకృతిని ఆస్వాదిస్తూ జరుపుకునే పండుగ... తెలుగు వారి నూతన సంవత్సరాది! కాకపోతే ప్రకృతిలో మార్పులూ, తెలుగు సాంప్రదాయమూ వంటి విషయాల ప్రాధాన్యత కాలేజీ రోజుల్లోకి వచ్చాక వరకూ పూర్తిగా అర్ధం కాలేదు కాబట్టి అంతకుముందు వరకూ ఉగాది అంటే మహిషాసుర వధ, నరకాసుర వధ వంటి సాహసోపేతమైన పురాణ కధలూ, భోగిమంటల సందడులూ, పత్రితో పాలవెల్లిని అలంకరించాలనే తాపత్రయమూ... ఇలా ఎలాంటి ఉత్సాహభరితమైన నేపధ్యమూ లేని పండగ!

చిన్నప్పుడు ఉగాది అంటే పెద్దవాళ్ళ పండగ అనే ప్రగాఢమైన నమ్మకంతో పాటు, మిగతా పండగల్లాగా ఈ రోజు కోసం అంతగా ఎదురు చూడకపోవడానికి నా వరకూ రెండు ముఖ్య కారణాలు. ఒకటి, ఇది పరీక్షల టైమ్ లో రావడం.. రెండవది, 'మొన్న సంక్రాంతికేగా రెండు జతలు కుట్టించిందీ!' అంటూ ఇంట్లో వాళ్ళు ఈ పండగకి ఎప్పుడూ కొత్తబట్టలు కొనకపోవడం!! కొత్త బట్టలు లేని పండగని అసలు ఒక పండగగా అంగీకరించడానికి మనసేమో ససేమిరా అనేది!  అప్పటికీ, 'తెలుగు న్యూ ఇయర్ కదా, ఈరోజు కొత్తబట్టలు వేసుకుంటే సంవత్సరమంతా వేసుకుంటామంట కదా!' అని సంస్కృతీ సాంప్రదాయాలని మేళవించిన ఒక సెంటిమెంట్ బాణాన్ని ప్రయోగించినా అమ్మ తాపిగా 'మనకేమన్నా బట్టలకొట్టు ఉందా సంవత్సరమంతా కొత్తబట్టలు వేసుకోడానికి? అయినా కొత్తది ఏదో ఒకటి ఉంటే చాలు.' అని రెండు మూడు కొత్త రిబ్బన్లు బయటకి తీసేది!

అయితే 'గారెలూ, పాయసమూ తప్ప ఇంకేముందీ రోజుకి ప్రత్యేకత!?' అని మేము మరీ నిరుత్సాహ పడిపోకుండా ఉండటానికి కొన్ని కారణాలు ఉన్నాయి. వాటిల్లో అత్యంత ముఖ్యమైనది వేపపువ్వు పంచిపెట్టడం. షడ్రుచుల ఉగాది పచ్చడి ప్రాశస్త్యం అంతగా తెలియకపోయినా అందులో ఉపయోగించే పదార్ధాలలో వేపపువ్వు చాలా ప్రధానమైనదని తెలుసు. ఇంటి ఆవరణలో ఇంచుమించు ఇంటిని కప్పేసేంత పెద్ద వేపచెట్టు ఉండేది. ఉగాది సమయంలో వేపచెట్టు ఉన్న ఇంటివాళ్ళు హఠాత్తుగా సెలెబ్రిటీలు అయిపోతారు. రెండు మూడు రోజుల ముందునించే చుట్టుపక్కల వాళ్ళ పలకరింపుల్లో అదనపు గౌరవం, ఆప్యాయతలు చేర్చబడతాయి! ఉగాది రోజు పొద్దుపొద్దున్నే మా అమ్మమ్మ బోల్డంత ఉగాది పువ్వు మామయ్య చేత కోయించి, వరండాలో న్యూస్ పేపర్లు పరిచి, చిన్న చిన్న కుప్పలుగా వేరు చేసేది. దానికి నన్ను ముఖ్యాధికారిగా నియమించి, వేపపువ్వు కోసం వచ్చిన వాళ్ళందరికీ తలో కుప్ప పువ్వు ఇవ్వమనేది. ఇక యువరాణీ వారు తమ జన్మదిన సందర్భాన జనాలకి ఉచితంగా పట్టుబట్టలు దానం చేసిన లెవల్లో హుందాతో కూడిన ఆదరంతో ఆ వేపపువ్వును పంచిపెట్టడం చాలా అంటే చాలా ఇష్టమైన కార్యక్రమం.

చైత్ర శుద్ధ పాడ్యమీ... పంచాంగ శ్రవణం అంటూ తాతయ్య ఏవేవో చెప్తుండగానే పక్కింటి స్నేహితుల కోసం పరిగెత్తడం ఇంకా నిన్నా మొన్ననే జరిగినట్లుంది! ఆరోజు ఎవరింటికి ఎవరు వచ్చినా వెళ్ళినా ఉగాది పచ్చడి రుచి చూడటం తప్పనిసరి. పచ్చడి తయారుచేయడానికి అందరూ ఇంచుమించు అవే పదార్ధాలని ఉపయోగించినా రుచి మాత్రం ఏ రెండింట్లోనూ ఒకటిగా ఉండేది కాదు.. కొన్నిట్లో పులుపు ఎక్కువ.. ఇంకొన్నిట్లో చేదు ఎక్కువ... కొంతమందేమో ఇన్నిన్ని చెరుకు ముక్కలు వేసి తీపిగా చేసేవాళ్ళు! అదే విషయం ఇంట్లో చెప్తే ఏ రుచి ఎక్కువ తింటే సంవత్సరమంతా మనకి అలానే ఉండబోతుంది అనేవాళ్ళు!

ఉగాది అంటే ఇంకాస్త ఉత్సాహంగా అనిపించే ఇంకొక కారణం ఈ పండుగ వచ్చిన వారానికి శ్రీరామనవమి వస్తుంది. శ్రీరామనవమి అంటే పందిళ్ళు, పానకాలూ, ఫ్రీ సినిమాలూ!! కజిన్సందరమూ మేడ మీద కూర్చుని పోయిన సంవత్సరం సినిమాలూ, ఈసారి ఏమేం తీసుకువస్తారు అనుకుంటూ చేసిన ఎడతెరిపిలేని సంభాషణల మధ్యలో  ఉగాది మెల్లగా నిష్క్రమిస్తుంది.

బ్రహ్మదేవుడు తన సృష్టిని ప్రారంభించిన తొలిరోజుకి ఈ పండుగ ప్రతీక అని తెల్సిన తర్వాత మాత్రం ఈ పండుగ అంటే ఇంకాస్త శ్రద్ధ పెరిగిన మాట వాస్తవం. పండుగ ఎలా జరుపుకున్నా ఏదో ఒక కొత్త పని మాత్రం మొదలుపెట్టాలనే ఉత్సాహం తోడయింది. రాశిఫలాల మీద పూర్తి నమ్మకం లేకపోయినా గ్రహాలూ, వాటి స్థానాలు తెలుసుకోవడం సరదాగా అనిపిస్తుంది. ఉగాదికీ, సాహిత్యానికీ ఉన్న అసలు సిసలు సంబంధం ఏమిటో తెలియకపోయినా కవి సమ్మేళనాలు ఆసక్తిగా అనిపించడం మొదలయింది.

ఏ సంస్కృతిలోని అసలుసిసలు అందచందాలు అయినా గోచరమయ్యేది పండుగ సమయాల్లోనే. తలస్నానాలూ, మామిడి తోరణాలూ, కొత్త బట్టలూ వంటి విధిగా చేసే పనులే కాకుండా ఒక్కొక్క పండుగకీ ఒక్కొక్క సాంప్రదాయం ఉంటుంది.. వాటి వెనుక వుండే విశిష్టతని అర్ధం చేసుకుని ఆచరించడం... ముందు తరాలకి ఈ ఆచారాలని అందజేయడం మన ప్రధాన బాధ్యత. స్థల కాలాలు మారినా, పండుగలు జరుపుకోవడంలో స్వల్ప తేడాలు వచ్చినా వీలైనంతవరకూ ఈ బాధ్యతని కొనసాగించగలగాలి.


---------------------------
     

మొదటి ప్రచురణ మార్చ్ 2015 తానా పత్రికలో..... 
   
   

Tuesday, March 17, 2015

కహా సే ఆయే బద్‌రా…


అద్భుతాలన్నీ తాత్కాలికాలేనని నమ్ముతాను కానీ అవి పునరావృతమూ అని ఖచ్చితంగా ఎవరూ చెప్పరెందుకనీ!?
ఝూటా
హీ తో సహీ... ఒక భరోసానెందుకివ్వరూ!?!? 


నాకు తెలుసు.. ఈపాటికే వచ్చి ఉంటావనీ... గుప్పెడు గింజలు పోగేసి పెట్టి, అలసటగా ముడుచుకుని కూర్చుని ఉంటావనీ తెలుసు.. ముఖ్యంగా, నే వచ్చేదీ లేదీ తెలియడం నీకు చాలా ముఖ్యమని  కూడా తెలుసు...
కానీ.....
ఇంకా ఏదో తెలియంది మిగిలుందనే చూస్తున్నా! వచ్చే ముందు ఇక్కడ దిగుడు బావిలో వెదుక్కోవాల్సింది ఇంకేదీ లేదని ఇంకోసారి ఖచ్చితంగా తేల్చుకోక తప్పదు! 


అసలు ఎప్పుడైనా అనుకున్నామా!? ఇంత అందమైన ఊరిలో మనిద్దరం కలిసి ఒక ముచ్చటైన ఇల్లు కట్టుకుంటామని!
ఒద్దికగా, ఓపిగ్గా గోడల నిండా మనకిష్టమైన బొమ్మలేసుకున్నాం...
పల్చని మబ్బుల పైకప్పు నించి అనామక పూలతీగల  షాండిలియర్ వేళ్ళాడదీయడానికి ఎన్నెన్ని బద్దకపు మధ్యాహ్నపు నిచ్చెనలు ఎక్కామో!! కిటీకీలన్నిటికీ నీరెండల, చిరుజల్లుల తెరలు కడుతున్నప్పుడల్లా ముందురోజు ఆపిన పాట మొదలుపెట్టమంటావు..
జీవితమేమో లేత వేళ్ళతో అక్కడో దీపం, ఇక్కడో పూలపాత్రా సర్ది పెట్టేది!  
ఇంటికి చేరుకోవడంలో ఎంత ఆత్రుతా... ఆనందమూనూ!
సందు మలుపులోనే కలుసుకుని, కనుబొమ్మలెగరేసి నవ్వుకుని, వేళ్ళల్లో వేళ్ళు జొనిపి, పరుగులాంటి నడకతో ముందు తలుపు తోయడంతోనే కాలం ఆగి, ఊపిరి మొదలవుతుంది!
ముందుగా కూజాలో నీళ్ళు నింపడం నా వంతే.. అప్పుడు గానీ చెప్పడం మొదలుపెట్టవు, ఏదైనా... ఆ, అంతకుముందు నీ వేళ్ళతో నానుదిటి మీద జుట్టుని సరిచేయడం కూడా అవుతుందనుకో! 


వద్దని వారించుకుంటూనే అలలతో అవసరమైనదానికంటే ఎక్కువగా ఆడుకుంటాను కదా!
తిరిగొచ్చి మూలమూలలకీ అంటుకున్న ఇసుకంతా దులుపుకోలేక అవస్థ పడుతుంటే 'సముద్రాన్ని దూరం నించే చూడమని చెప్పలేదూ?' నీ చిన్నపాటి మందలింపూ, చిరునవ్వూ కలిసిపోయి గాలి మువ్వలు కదులుతాయి.
అప్పటికప్పుడు నాలుగు మాటలేవో చాలా ఇష్టంగానూ, బోల్డంత ప్రేమతోనూ చెప్పాలని ప్రయత్నిస్తుంటాను.. పక్కనెక్కడో ఆకుల్తో ఆడుకుంటున్న పిట్టలూ.. ప్రశాంతంగా ధ్యానం చేసుకుంటున్న గడ్డిపూవూ కూడా టక్కున నా వంక చూసి 'గుడ్ లక్!' అని ఫక్కున నవ్వేసుకున్నట్లనిపిస్తాయి!!
ఉక్రోషమో.. నిస్సహాయాత్వమో.. కళ్ళల్లోంచి నాలుగు బిందువులు గురుత్వాకర్షణ శక్తికి దాసోహమంటూ చిట్లుకుంటూ నేలరాలతాయి!
అంతా అర్ధమైనట్టే పిడికిలి తెరిచి, అరచేతిలో ముద్దుపెడతావు సరే... మౌనాన్ని మోహనంగా మార్చడం కేవలం నీకు మాత్రమే తెల్సిన మాయాజాలమని చెప్పినట్లే గుర్తులేదు!
 


రోజువారీ అసహనాలూ అసంతృప్తుల్లో నలుగుతూ, నీరసపడుతూ మనల్ని ఇంటికి చేర్చే వంతెన నెర్రులివ్వడం చూసుకోనేలేదు... చూసినప్పుడైనా ఒక ఊదా సాయంత్రాన్ని వెంటేసుకుని బావురుమన్నానే కానీ నీలోంచి నన్నూ, నాలోంచి నిన్నూ కాస్త కాస్తా తవ్వి తీసి పలకలుగా పరుచుకుందామని తోచనేలేదు... నువ్వేమో బాగుచేయడమనేదే బాగోదంటావు! అవతలివయిపు ఉన్ననాలుగు గోడల అంతస్థు మనకోసమేనని ఎప్పటికప్పుడు మార్దవంగానే గుర్తుచేస్తుంటావు.. అట్నించీ బారుగా నన్ను తాకే నీ నీడనీ, దాని వడలిన పాదాలనీ తల్లడిల్లుతూ చూస్తున్నప్పుడే తేల్చేసుకోవాలనిపిస్తుంది, కదలి ముందుకు వెళ్ళడమా? మరలి వెనక్కి వెళ్ళడమా?
ఆ గరుకు ఆలోచనకే గుండెలో ఒక సుదీర్ఘ హేమంత రాత్రినాటి వణుకు!


గుర్తొస్తుంది ఇహ అప్పుడు నీ గొంతు... 'జన్మజ దుఃఖ వినాశక.....' లా నాలోని ప్రాచీన విచారాన్నంతా అలవోకగా అరనిమిషంలో మరుగున పెట్టేసే నీ గొంతు! ఆ సవ్వడి కోసం...దాని జాడ కోసం... అర్ధరాత్రి సముద్రంలో దారితప్పిన జాలరిలా ఆత్రంగా వెదుక్కుంటుంటాను... కానీ, కనుచూపుమేరా పరిచి ఉంచబడింది నీ రాహిత్యమే! దూరం స్పష్టంగా లిఖిస్తున్న దగ్గరతనమే!
మూసిన తలుపుల్లోంచి సునాయాసంగా దారి చేసికొచ్చిన తూనీగలా వెంటనే ఒక విషయం తాకి పోయిందప్పుడే.. చిత్రంగా చిన్న నవ్వూ చేరుతుంది...
లోయల్లో ఇంద్రధనస్సులు వెదుక్కుంటూ... రికామీ రాత్రులకి కురిసెళ్ళిన చినుకుల్ని వేళాడదీస్తూ... అలసిపోయినతనంలో అవసరమైనవి విరామాలు కానీ ముగింపు కాదు!!
శరీరమంతా శాంతి పిక్సీ డస్ట్‌లా జాలువారుతుంటే ఒక లలితమైన ఆనందం...
ఇల్లానే ఏకాంతంగా ఇంకాసేపు నవ్వుకుంటో ఉండాలనిపిస్తుంది కానీ...
ఈలోపు... 
సాయంత్రపు వానలో తడిచి, రాత్రి నీడల్లో దోబూచులాడే మరువపు సుగంధాన్ని దోసిళ్లకొద్దీ సర్ది, 'ఇష్టాన్ని ఇష్టంగా చెప్పలేని అశక్తిని క్షమిస్తావు కదూ?!' అని అపాలజటిక్ నోట్ పెట్టిన ఒక బహుమతిని నీ కోసం తప్పక వదిలి వస్తాను!
******************************************************************

 మొదటి ప్రచురణ ఫిబ్రవరి 2015 వాకిలిలో..........
   
  

Wednesday, March 11, 2015

గుల్జార్ కవితలు



*****
ఒక పురాతన ఋతువేదో తిరిగొచ్చింది
తోడుగా జ్ఞాపకాల తూరుపునీ తెచ్చుకుంది.
ఇలా అరుదుగా జరుగుతుంది,
తన సమక్షంలోనే విరహమూ వేధిస్తుంటుంది!!

*****
నా నిశ్శబ్దం నడిచేది
నీ సుదీర్ఘ మౌనంగుండానే!
అదేమంటుందో వింటాను....
నా గురించేవో కూడా చెప్పుకుంటూ!!

*****

Amaltas:
వెనకాల కిటికీ తెరిచినప్పుడల్లా
కాసేపు తదేకంగా చూస్తుంటాను
ఆ మోదుగపూల చెట్టుని..
కొమ్మలన్నీ రెక్కల్లా చాపుకుని
రోడ్డు పక్కనే ఠీవీగా...


ఎప్పుడు చూసినా ఒకటే కలకలం.....
తాము చేసొచ్చిన సుదూరాల ప్రయాణాల గురించీ
దాటొచ్చిన కొండలు, వాగుల గురించీ
పచ్చని మైదానాలూ, పూలవనాల పరిమళాల గురించీ...
ఊరిస్తూ పక్షులన్నీ ఆ చెట్టుకి ఎన్నెన్ని కధలు చెప్తుంటాయో!
ఇంకొన్ని తమ రెక్కల విన్యాసాలన్నీ ప్రదర్శిస్తుంటాయి కూడా
రివ్వున మేఘాల్లోకి దుసుకెళ్తూ.. అల్లరల్లరిగా గిరికీలు కొడుతూ!


పొద్దున్నే కిటికీ తెరిచినప్పుడు
రోడ్డుకి అడ్డంగా పడి ఉంది..
రాత్రి తుఫాను గాలి సాయంతో తానూ ఎగరాలని ఆశపడ్డట్టుంది!!



*****